بیماری فیبرومیالژیا (FMS)
درمان فیبرومیالژیا یک روش کلی و قطعی نیست. این بیماری در واقع یک سندروم درد شناخته شده و مشهوری است که در آن بیماران، که اکثر خانم‌ها هستند، دچار دردی سرتاسری در بدن، کاهش سطح فعالیت، خستگی، کم‌خوابی و نقاط دردناک و ماشه‌ای متعدد در بدن خود هستند. بدن این بیماران نسبت به لمس کردن بسیار حساس است. بیماران مبتلا به سندروم فیبرومیالژیا، از دردی در عضلات شکایت دارند که حتی با انجام کمترین کار شدیدتر می‌شود. این درد می‌تواند برای مدت طولانی بعد از انجام کارهایی که آن را تشدید می‌کنند ادامه داشته باشد که می‌تواند توانایی بیمار در انجام کارها را به شدت محدود کند.
تشخیص بیماری فیبرومیالژیا
بیشتر تشخیص این بیماری از طریق روشی بنام روش مستثند سازی انجام می‌گیرد که در آن همه‌ی تشخیص‌ها در نظر گرفته می‌شوند، مورد آزمایش و بررسی قرار می‌گیرند و به عنوان علت احتمالی برای بیماری و وضعیت فرد رد می‌شوند. هیچ آزمایشی برای تشخیص این وضعیت وجود ندارد، از این رو پزشک تنها می‌تواند از روی گزارش‌های بیمار و معاینات فیزیکی که خود انجام می‌دهد کار تشخیص را انجام دهد.
بیمار دچار دردی منطقه‌ای از جمله گردن، شانه یا کمر، باسن و ران می‌شود. نقاط دردناک ماشه‌ای باید وجود داشته باشند که با فشار دادن آن‌ها فرد احساس درد میکند و درد را از آن نقاط به نواحی می‌کشاند که بیمار در حالت عادی از درد د آن ناحیه شکایت دارد. همچنین بیمار ممکن است احساس خستگی مفرط داشته باشد، این مورد یکی از علائم شایع در سندروم‌های درد سرتاسری بدن می‌باشد.
علائم دیگر این بیماری شامل درد عمیق در عضلات، خشکی و مشکلات خواب می‌باشند. علائم فیزیولوژیک این سندروم عادی هستند و معلوم نیست که چه نقشی ایفا می‌کنند. ممکن است در واکنش نسبت به سندروم درد، مشکلاتی در خلق‌وخو ایجاد شوند؛ نشانه‌های تشخیصی دیگر این سندروم می‌توانند عوامل سهیم در آغاز بروز وضعیت باشند.
درمان فیبرومیالژیا با فیزیوتراپی
یک فیزیوتراپیست از یک پیش زمینه‌ی علمی درباره‌ی آناتومی و حرکت‌شناسی بدن برخوردار است. اگر از درد فیبرومیالژیا رنج می‌برید، فیزیوتراپیست می‌تواند بنا بر نیازهای شما، برنامه‌ای را شامل حرکات و تمرینات کششی و استقامتی برایتان طراحی کند. مربی و کارشناسان فیزیوتراپی با همه نوع بیماری سرو کار دارند: از نوزاد گرفته تا بزرگ‌سال. آن‌ها خدمات درمانی را برای بیماران ارائه می‌دهند که به بازیابی عملکرد، بهبود دامنه‌ی حرکتی، تسکین درد و جلوگیری یا محدود کردن ناتوانی‌های فیزیکی دائمی کمک می‌کنند. فیزیوتراپیست با کار کردن با یک‌به‌یک بیماران خود می‌تواند به آن‌ها در بازیابی کامل تناسب و تندرستی آن‌ها کمک کند.
ماساژ دادن می‌تواند روش مفیدی باشد اما ممکن است برای برخی افراد موجب بروز درد شود. یک فیزیوتراپیست همچنین می‌تواند به کاهش حالات و وضعیت قرارگیری نادرست بدن که می‌تواند موجب کوتاه شدن یا کشیده‌تر شدن غیرعادی عضلات برای مدت زمان طولانی شود، کمک کند. این حالت‌ها می‌توانند منجر به درد عضلانی شوند زیرا به خاطر انقباضات طولانی مدت، خون‌رسانی به عضله با مشکل مواجه خواهد شد.
ورزش‌های کششی، تزریق‌های تریگر پوینت، طب سوزنی، سوزن خشک، منوپولاسیون یا درمان دستی، ورزش، بیوفیدبک و کاهش استرس فرد نیز از جمله درمان‌های فیزیوتراپی هستند که می‌توان برای درمان و کنترل فیبرومیالژیا به کار برد.
ورزش های فیزیوتراپی چگونه به درمان فیبرومیالژیا کمک میکند؟
اگرچه هیچ درمان شناخته شده و قطعی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد، اما فیزیوتراپی و درمان‌های فیزیکی می‌توانند به کاهش علائم و درد کمک کنند. این درمان‌ها همچنین به کاهش خشکی بدن و خستگی مفرط در بیمار کمک خواهند کرد. فیزیوتراپیست علاوه بر ورزش، از روش‌های مختلف و متعددی استفاده میکند- از ماساژ درمانی بافت عمیق گرفته تا درمان با کیسه یخ و کیسه گرم و آب درمانی. وی با استفاده از این روش‌ها و ابزارها می‌تواند به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کند تا بتوانند از عضلاتشان استفاده کنند، با انجام کشش‌هایی آن‌ها را انعطاف دهند و با انجام تمرینات دامنه‌ی حرکتی، مفاصلشان را حرکت دهند. مزیت فیزیوتراپی و درمان فیزیکی این است که این نوع درمان به فرد مبتلا به فیبرومیالژیا اجازه می‌دهد تا با یک مربی یا درمانگر دوره دیده‌ای کار کند که می‌تواند برنامه‌ی درمانی مخصوصی را برای سندروم فیبرومیالژیا او ارائه دهد. درمانگر روند درمانتان را ثبت میکند و بررسی میکند که آیا عادات و اعمال توصیه شده، تطبیق‌ها و الگوهای حرکتی را در هنگام انجام برنامه‌های درمانی و ورزشی‌تان در خانه به خوبی انجام می‌دهید یا خیر. هدف نهایی فیزیوتراپی برای شما این است که درمان‌ها و ورزش‌های خاصی را یاد بگیرید و سپس آن‌ها را هر روز و یا هر زمان که نیاز باشد در خانه انجام دهید.
تاثیر آبدرمانی در درمان فیبرومیالژیا
آبدرمانی یا ورزش در آب یا گرمای مرطوب یا بسته‌های یخ، بدن را تحریک میکند تا نیروی بهبودی خود را بکار بگیرد. به‌طور مثال کمپرس‌های سرد با تنگ کردن مجاری و رگ‌های خونی، ورم را کاهش می‌دهند. بر عکس، قرار دادن کمپرس‌های گرم و مرطوب روی نواحی دردناک باعث گشادشدن مجاری خون می‌شود؛ این امر موجب افزایش جریان خون، اکسیژن‌رسانی و رساندن مواد مغذی دیگر و تسریع در رفع سموم خواهد شد.
آبدرمانی تقریباً برای همه‌ی انواع درد مانند درد فیبرومیالژیا، تأثیر خبی دارد. کمپرس‌های سرد باعث کاهش درد ناشی از یک صدمه مانند رگ به رگ شدن یا کشیدگی می‌شوند. گرمای مرطوب (آب گرم) نیز می‌تواند به تسکین درد مزمن عضلانی فیبرومیالژیا یا درد تریگر پوینت (نقاط ماشه‌ای) کم کند. می‌توانید از پدهای گرم‌کننده‌ی مرطوب، یک حوله‌ی گرم و نمدار یا یک پک هیدروکلاتور استفاده کنید. همچنین می‌توانید روی یک چهارپایه در زیر دوش آب بنشینید یا بایستید تا جریان آب گرم روی ناحیه‌ی دردناکتان بریزد و آن را گرم کند.
- قبل و بعد از کشش، برای چند دقیقه از گرمای مرطوب استفاده کنید
مربی فیزیوتراپی شما ممکن است توصیه کند که قبل و بعد از کشش یا انجام تمرینات استقامتی یا ایروبیک (هوازی)، برای چند دقیقه از گرمای مرطوب استفاده کنید. انجام این کار باعث می‌شود تا در حین ورزش درد کمتری داشته باشید و تمرینات مؤثرتر واقع شوند. اگر می‌خواهید از گرمای مرطوب برای کاهش درد فیبرومیالژیا استفاده کنید، این کار را دو بار در روز، هر بار حدود ۱۵ دقیقه، انجام دهید. برخی بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا ترجیح می‌دهند که برای تأثیر بیشتر، بجای استفاده از کمپرس یخ از گرمای مرطوب (آب گرم) استفاده کنند.
فیزیوتراپیست از چه روش‌ها و ابزارهای دیگری برای درمان و کنترل فیبرومیالژیا استفاده میکند؟
مربی یا درمانگر فیزیوتراپی ممکن ست از انواع مختلفی از ابزارها برای بیماران فیبرومیالژیا استفاده کند، از جمله:
- ماساژ درمانی (ماساژ بافت عمیق)
- حرکات ایروبیک کم‌فشار (حرکات ایروبیک در آب)
- تمریناتی برای کاهش درد
- تمرینات کششی و استقامتی
- دستگاه‌های TENS (تحریک الکتریکی عصبی از راه پوست)
- اولتراسوند تراپی
چگونه می‌توان یک مربی فیزیوتراپی معتبر و واجد شرایطی را پیدا کرد؟
برای جستجوی یک فیزیوتراپیست، باید ببینید که آیا برنامه‌ی درمانی پزشکتان شامل مراجعات فیزیوتراپی می‌باشد یا خیر. بسیاری از مراکز، مربی و درمانگرهای فیزیوتراپی را در فهرست خدماتشان دارند. سپس به سراغ یک شخص حرفه‌ای و دوره‌دیده بروید، کسی که گواهی لازم برای مورد شما را داشته باشد. همچنین بهتر است درمانگری را پیدا کنید که از تجربه‌ی کافی برای درمان فیبرومیالژیا برخوردار باشد. پزشکتان نیز می‌تواند یک فیزیوتراپیست به شما معرفی کند. همچنین می‌توانید از دوستان یا اقوامی که قبلاً درمان فیزیوتراپی انجام داده‌اند، پرس و جو کنید.
مربی یا درمانگرهای فیزیوتراپی را می‌تواند در بسیاری از مکان‌ها پیدا کنید، مانند:
- مطب پزشکان
- باشگاه‌ها و مراکز ورزشی و بدن‌سازی
- مؤسسات سلامت خانواده
- بیمارستان‌ها
- خانه سالمندان و آسایشگاه‌ها
- کلینیک‌های بیماران سرپایی
- مدارس
حقایق جالبی درباره‌ی ماهیچه‌ها
- سه نوع ماهیچه در بدن وجود دارد: قلبی، صاف و صیقلی (در شکم و اندام‌های دیگر) و اسکلتی. ماهیچه‌ی اسکلتی، نوعی از عضله است که بیشتر از همه به آن می‌پردازیم، ماهیچه‌ای که به حرکت و فعالیت‌های ما کمک میکند.
- رشته‌های ماهیچه‌ای در عضله‌ی اسکلتی از یک سلول با چندین نوکلئی تشکیل شده است. رشته‌های ماهیچه‌ای می‌توانند از چند میلی‌متر تا ۳۰ سانتی‌متر کشیده شوند، به طور مثال در عضله‌ی خیاطه ی (sartorius) واقع در پا.
- ماهیچه‌های بدن بسته به محل قرارگیری آن‌ها در بدن و کاری که انجام می‌دهند، در اشکال و الگوهای مختلفی در بدن وجود دارند.
- عضلات می‌توانند یک انقباض کم‌فشار را برای مدت‌زمانی طولانی یا یک انقباض پرفشار را برای مدت زمانی کوتاه نگه دارند. این امر مجدداً به نوع نقش هر عضله بستگی دارد.
- اگر عضله‌ای، بیشتر از ۷۰ درصد از کشش خود منقبض شود، جریان خون کاهش می‌یابد و سطح اکسیژن افت میکند. این امر باعث کاهش مدت زمان نگه داشتن انقباض شدید عضلانی خواهد شد.
